Диорама «Птицы на озере»
Живописный фон изображает ранее утро в момент восхода солнца, которое своими розовыми и золотистыми лучами окрашивает окрестность в праздничный, нарядный вид.
Восход солнца – это время активизации жизни пернатых. Озеро оживает, всё вокруг полнится криками птиц, их щебетом. На лодке выплывает рыболов. Поверхность воды, отражая солнце, приобретает сложную цветовую окраску. Вода изображается масляными красками. К озеру подступает опушка леса с деревьями, кустарником и травой. На деревьях находятся птицы.
На предметном плане диорамы представлены свиязь (самка) в полёте, чомга с кладкой яиц, свиязь (самец), шилохвость, лебедь – кликун, баклан большой, лысуха, две чайки с кладкой яиц, сорока, воробей полевой, две сойки, ястреб – тетеревятник. В композиции представлены гнёзда болотной камышовки, певчего дрозда, славки черноголовой.
Чомга (большая поганка) – водоплавающая птица. Селится в водоёмах со стоячей водой, с зарослями небольшими колониями около 50 пар. Гнездо располагает на самой окраине берега или на воде, строит его из почерневших прошлогодних листьев и стеблей, собирая их в пучки, которые укладывает по кругу. Пучки приносит самец, а самка их укладывает. Получается стожок с углублением в центре. Окраску оперения самки и самца очень трудно отличить.
У обоих тёмно – коричневая окраска спины, короткие, с пятнышками крылья, шея сзади тёмная, и на ней впереди белая полоска от клюва. Спина чёрная, брюшко белое. Природа окрасила так чомгу для маскировки. Плывёт по озеру будто белое облачко, и рыба её не очень боится. А сверху хищник глядит – чёрное полено на воде качается. Питается чомга мелкой рыбой, насекомыми и беспозвоночными (моллюсками, головастиками). Для лучшей переработки пищи заглатывает собственные жёсткие перья, которые в желудке играют роль жерновов.
Чомга очень заботливая мать. Она со своими утятами держится на воде далеко от зарослей. Если же им грозит опасность, она сажает их на спину и быстро ныряет, причём на большую глубину (до 25 м). Может 3 минуты быть под водой. Выныривает в другом месте, далеко от опасности.
Свиязь в РБ гнездится очень редко. Гнездование этой птицы точно установлено в северной части республики. В Городокском районе её гнёзда находили на озере Малое Струново. Занесена в Красную книгу РБ. Обитает на крупных зарастающих водоёмах со свежей водой и богатой растительностью. Гнездится отдельными парами. Гнездо строит на сухом, хорошо укрытом месте, обычно рядом с водоёмом, изредка в лесу.
Шилохвость – редко встречающийся вид. Единичные находки известны во всех областях, но более или менее регулярно она гнездится на Полесье. Занесена в Красную книгу РБ. Жители тундры – в Беларуси – редкий на гнездование вид. В Городокском районе встречалась на озере Тиосто и на островах возле г.п. Езерище. Гнездится на травянистых берегах мелководных озёр, в поймах рек. Гнездо строит на земле, вблизи водоёма, но в сухом месте. Это небольшая аккуратная ямка, выстланная листьями травы, сухими стеблями. К моменту завершения кладки выстилает в виде валика края гнезда пухом. Кормится растениями. Зимует в Западной Европе и Межземноморье.
Лебедь – кликун – водоплавающая птица семейства утиных, отряда гусиных. Распространён от Карелии до Сахалина. На Беларуси бывает при осеннем и весеннем перелётах. Иногда остаётся зимовать на юго – западе. Питается мелкими беспозвоночными и подводными частями растений, опуская голову в воду до плеч, однако не ныряет. Длина тела достигает 1,5 м у крупных особей. Оперение снежно – белое. Голос звучный, трубный. Лебедь зимует на Чёрном и Каспийском морях, в Индии, Китае, Иране. На Беларуси изредка гнездится, но это отмечается в последние годы. И чаще всего гнездятся у нас лебеди – шипуны. Лебедь – кликун отличается от шипуна прямой шеей, а у шипуна она изогнутая, манерой посадки на воду – кликун садится плотно прижав крылья к себе, а шипун долго держит их распростёртыми. У кликуна также отсутствует на клюкве нарост. Гнездится на больших водоёмах с зарослями тростника, камыша.
Баклан Большой поширен в Европе, Азии, Северной Америке. В РБ очень редкий залётный вид, появился у нас только в 80-е годы. В прошлом гнездился на Полесье. Длина тела 85 – 93 см., масса 1,7 – 3 кг. Самки немного мельче самцов. Клюв длинный, сильный, загнутый на конце. Все 4 пальца соединены плавательной перепонкой. Оперение взрослых птиц чёрное с бронзово – зеленоватым блеском на спине и пурпурно – синеватым – на брюшке. Лицевая часть головы не оперена, а покрыта жёлтой кожей. Хорошо плавает и ныряет. Много Бакланов на Браславских озёрах и в Поставском районе, где много рыбы, которой они питаются, чем наносят большой вред рыбхозам и рыбакам. Баклан может строить гнездо не только на деревьях, но и на открытых островах возле водоёмов на земле.
Чайка озёрная – широко распространённый в РБ вид. Число этих птиц увеличивается. Селится на разных водоёмах при наличии там островов, заболоченных участков у берега, где птицы находят благоприятные условия для гнездования. Гнездится колониями, часто очень большими, до десятков тысяч пар. Рядом могут гнездится кулики, утки. Колонии могут существовать на одном месте много десятков лет подряд. На озере Езерище 1800 пар. На сухих островах гнездо небольшое углубление в почве со скудной выстилкой, которая может отсутствовать на песке. На сырых участках гнездо может быть или в виде кучи, а на трясине – в форме конуса. Птица располагает гнездо на более возвышенном месте. Строительный материал – сухие стебли, листья, корневища.
Дыярама "птушкі на возеры"
Маляўнічы фон адлюстроўвае раней раніцу ў момант усходу сонца, якое сваімі ружовымі і залацістымі прамянямі афарбоўвае навакольле ў святочны, прыбраны выгляд.
Узыход сонца-гэта час актывізацыі жыцця птушак. Возера ажывае, усё вакол поўніцца крыкамі птушак, іх шчэбет. На лодцы выплывае рыбалоў. Паверхню вады, адлюстроўваючы сонца, набывае складаную каляровую афарбоўку. Вада намаляваны алейнымі фарбамі. Да возера падступае узлесак лесу з дрэвамі, хмызняком і травой. На дрэвах знаходзяцца Птушкі.
На прадметным плане дыярамы прадстаўлены свиязь (самка) у палёце, чомга з мурам яек, свиязь (самец), шилохвость, лебедзь – клікун, баклан вялікі, лысуха, дзве чайкі з мурам яек, сарака, верабей палявой, дзве сойкі, ястраб – тетеревятник. У кампазіцыі прадстаўлены гняздо балотнай чаротаўкі, пявучы дразда, славіка чорнагаловая.
Чомга (вялікая паганка) - вадаплаўная птушка. Селіцца ў вадаёмах са стаялай вадой, з зараснікамі невялікімі калоніямі каля 50 пар. Гняздо размяшчае на самай ўскраіне берага або на вадзе, будуе яго з счарнелых леташніх лісця і сцеблаў, збіраючы іх у пучкі, якія ўкладвае па крузе. Пучкі прыносіць самец, а самка іх укладвае. Атрымліваецца стожок з паглыбленнем у цэнтры. Афарбоўку апярэння самкі і самца вельмі цяжка адрозніць.
У абодвух цёмна-карычневая афарбоўка спіны, кароткія, з плямкамі крылы, шыя ззаду цёмная, і на ёй наперадзе белая палоска ад дзюбы. Спіна чорная, брушка белае. Прырода афарбавала так чомгу для маскіроўкі. Плыве па возеры быццам белае воблачка, і рыба яе не вельмі баіцца. А зверху драпежнік глядзіць-чорнае палена на вадзе пампуецца. Сілкуецца чомга дробнай рыбай, казуркамі і бесхрыбтовымі (малюскамі, апалонікамі). Для лепшай перапрацоўкі ежы заглынае ўласныя жорсткія пёры, якія ў страўніку гуляюць ролю жорнаў.
Чомга вельмі клапатлівая маці. Яна са сваімі качанятамі трымаецца на вадзе далёка ад зараснікаў. Калі ж ім пагражае небяспека, яна саджае іх на спіну і хутка нырае, прычым на вялікую глыбіню (да 25 м). Можа 3 хвіліны быць пад вадой. Вынырвае ў іншым месцы, далёка ад небяспекі.
Свиязь ў РБ гняздуецца вельмі рэдка. Гнездаванне гэтай птушкі дакладна ўстаноўлена ў паўночнай частцы рэспублікі. У Гарадоцкім раёне яе гнёзды знаходзілі на возеры Малое Струнова. Занесена ў Чырвоную кнігу РБ. Насяляе на буйных зарастаюць вадаёмах са свежай вадой і багатай расліннасцю. Гняздуецца асобнымі парамі. Гняздо будуе на сухім, добра накрытым месцы, звычайна побач з вадаёмам, зрэдку ў лесе.
Шилохвость-рэдка сустракаецца выгляд. Адзінкавыя знаходкі вядомыя ва ўсіх галінах, але больш ці менш рэгулярна яна гняздуецца на Палессі. Занесена ў Чырвоную кнігу РБ. Жыхары тундры – у Беларусі-рэдкі на гнездаванне выгляд. У Гарадоцкім раёне сустракалася на возеры Тиосто і на астравах каля г.п. Езярышча. Гняздуецца на травяністых берагах плыткіх азёр, у поймах рэк. Гняздо будуе на зямлі, паблізу вадаёма, але ў сухім месцы. Гэта невялікая акуратная ямка, высланая лісцем травы, сухімі сцебламі. Да моманту завяршэння мура высцілае ў выглядзе валіка краю гнязда пухам. Корміцца раслінамі. Зімуе ў Заходняй Еўропе і Міжземномор'і.
Лебедзь-клікун-вадаплаўная птушка сямейства качыных, атрада гусіных. Распаўсюджаны ад Карэліі да Сахаліна. На Беларусі бывае пры восеньскім і вясновым пералётах. Часам застаецца зімаваць на паўднёвым захадзе. Сілкуецца дробнымі бесхрыбтовымі і падводнымі часткамі раслін, апускаючы галаву ў ваду да плячэй, аднак не нырае. Даўжыня цела дасягае 1,5 м у буйных асобін. Апярэнне снежна-белае. Голас гучны, трубны. Лебедзь зімуе на чорным і Каспійскім морах, у Індыі, Кітаі, Іране. На Беларусі зрэдку гняздуецца, але гэта адзначаецца ў апошнія гады. І часцей за ўсё гняздуюцца ў нас Лебедзі – шыпуны. Лебедзь-клікун адрозніваецца ад шыпуна прамой шыяй, а ў шыпун яна выгнутая, манерай пасадкі на ваду – клікун садзіцца шчыльна прыціснуўшы крылы да сябе, а шыпун доўга трымае іх распасцёртымі. У клікуна таксама адсутнічае на журавінах нараст. Гняздуецца на вялікіх вадаёмах з зараснікамі трыснёга, чароту.
Баклан Вялікі шырэй у Еўропе, Азіі, Паўночнай Амерыцы. У РБ вельмі рэдкі залётны від, з'явіўся ў нас толькі ў 80-е гады. У мінулым гнездаваўся на Палессі. Даўжыня цела 85-93 см., маса 1,7 – 3 кг. самкі трохі драбней самцоў. Дзюба доўгі, моцны, загнуты на канцы. Усе 4 пальцы злучаны плавальнай перапонкай. Апярэнне дарослых птушак чорнае з бронзава-зеленаватым бляскам на спіне і пурпурна – сіняватым – на брушку. Асабовая частка галавы не аперэна, а пакрыта жоўтай скурай. Добра плавае і нырае. Шмат бакланаў на Браслаўскіх азёрах І ў Пастаўскім раёне, дзе шмат рыбы, якой яны сілкуюцца, чым наносяць вялікую шкоду рыбгасам і рыбакам. Баклан можа будаваць гняздо не толькі на дрэвах, але і на адкрытых выспах каля вадаёмаў на зямлі.
Чайка азёрная-шырока распаўсюджаны ў РБ выгляд. Колькасць гэтых птушак павялічваецца. Селіцца на розных вадаёмах пры наяўнасці там выспаў, забалочаных участкаў ля берага, дзе птушкі знаходзяць спрыяльныя ўмовы для гнездавання. Гняздуецца калоніямі, часта вельмі вялікімі, да дзясяткаў тысяч пар. Побач могуць гняздуецца кулікі, качкі. Калоніі могуць існаваць на адным месцы шмат дзясяткаў гадоў запар. На возеры Езярышча 1800 пар. На сухіх выспах гняздо невялікае паглыбленне ў глебе са беднай высцілкай, якая можа адсутнічаць на пяску. На сырых участках гняздо можа быць або ў выглядзе кучы, а на дрыгве – у форме конусу. Птушка гняздо размяшчае на больш ўзвышаным месцы. Будаўнічы матэрыял-сухія сцеблы, лісце, карэнішчы.
Diorama "Birds on the lake"
The picturesque background depicts the early morning at the moment of sunrise, which with its pink and golden rays paints the neighborhood in a festive, elegant look.
Sunrise is the time of activation of the life of birds. The lake comes to life, everything is full of the cries of birds, their chirping. A fisherman swims out on a boat. The surface of the water, reflecting the sun, acquires a complex color. Water is depicted with oil paints. The edge of the forest with trees, shrubs and grass approaches the lake. There are birds in the trees.
On the subject plan of the diorama, there are a pigeon (female) in flight, a chomga with a clutch of eggs, a pigeon (male), a pintail, a whooper swan, a large cormorant, a coot, two seagulls with a clutch of eggs, a magpie, a field sparrow, two jays, a grouse hawk. The composition presents the nests of marsh reed warbler, song thrush, black-headed warbler.
Chomga (big grebe) is a waterfowl. It settles in reservoirs with stagnant water, with thickets in small colonies of about 50 pairs. The nest is located on the very edge of the shore or on the water, builds it from blackened last year's leaves and stems, collecting them in bundles, which it lays in a circle. The bundles are brought by the male, and the female lays them. It turns out a stack with a recess in the center. The plumage color of the female and male is very difficult to distinguish.
Both have dark brown backs, short, speckled wings, a dark neck behind, and a white stripe from the beak in front of it. The back is black, the abdomen is white. Nature painted the chomga so for disguise. It floats on the lake like a white cloud, and the fish is not very afraid of it. And the predator looks from above – a black log is swinging on the water. Chomga feeds on small fish, insects and invertebrates (mollusks, tadpoles). For better processing of food, it swallows its own stiff feathers, which play the role of millstones in the stomach.
Chomga is a very caring mother. She and her ducklings stay on the water far from the thickets. If they are in danger, she puts them on their backs and quickly dives, and to a great depth (up to 25 m). Can be under water for 3 minutes. He emerges in another place, far from danger.
Sviyaz in the Republic of Belarus nests very rarely. The nesting of this bird is precisely established in the northern part of the republic. In the Gorodok district, its nests were found on Lake Maloe Strunovo. It is listed in the Red Book of the Republic of Belarus. It lives on large overgrown reservoirs with fresh water and rich vegetation. It breeds in separate pairs. The nest is built in a dry, well-sheltered place, usually next to a pond, occasionally in the forest.
Pintail is a rare species. Isolated finds are known in all areas, but more or less regularly it nests in Polesie. It is listed in the Red Book of the Republic of Belarus. Tundra dwellers – in Belarus - are a rare species for nesting. In the Gorodok district, it was found on Lake Tiosto and on the islands near the town of Yezerishche. It breeds on grassy shores of shallow lakes, in floodplains of rivers. The nest is built on the ground, near a reservoir, but in a dry place. This is a small neat hole lined with grass leaves, dry stems. By the time the laying is completed, it lines the edges of the nest with fluff in the form of a roller. It feeds on plants. It winters in Western Europe and the Mediterranean.
The whooper swan is a waterfowl of the duck family, the goose order. It is distributed from Karelia to Sakhalin. It happens in Belarus during autumn and spring flights. Sometimes it remains to winter in the southwest. It feeds on small invertebrates and underwater parts of plants, lowering its head into the water up to its shoulders, but does not dive. The body length reaches 1.5 m in large individuals. The plumage is snow-white. The voice is sonorous, trumpet-like. The swan winters on the Black and Caspian Seas, in India, China, Iran. It occasionally breeds in Belarus, but this has been noted in recent years. And most often, hissing swans nest here. The whooper swan differs from the hisser by a straight neck, and the hisser has a curved neck, the manner of landing on the water - the whooper sits down tightly pressing the wings to itself, and the hisser holds them outstretched for a long time. The whooper also lacks an excrescence on cranberries. It breeds on large reservoirs with thickets of reeds, reeds.
The Cormorant is large and widespread in Europe, Asia, and North America. In the Republic of Belarus, a very rare stray species appeared in our country only in the 80s. In the past, it nested in Polesie. Body length 85 - 93 cm, weight 1.7 - 3 kg. Females are slightly smaller than males. The beak is long, strong, curved at the end. All 4 fingers are connected by a swimming membrane. The plumage of adult birds is black with a bronze - greenish sheen on the back and purple - bluish on the abdomen. The front part of the head is not feathered, but covered with yellow skin. Swims and dives well. There are a lot of Cormorants on the Braslav lakes and in the Postavsky district, where there are a lot of fish that they feed on, which causes great harm to fish farms and fishermen. The cormorant can build a nest not only in trees, but also on open islands near reservoirs on the ground.
The lake gull is a widespread species in the Republic of Belarus. The number of these birds is increasing. It settles on different reservoirs in the presence of islands, swampy areas near the shore, where birds find favorable conditions for nesting. It breeds in colonies, often very large, up to tens of thousands of pairs. Sandpipers and ducks can nest nearby. Colonies can exist in one place for many decades in a row. There are 1800 pairs on Lake Yezerishche. On dry islands, the nest is a small depression in the soil with a scanty lining, which may be absent on the sand. In wet areas, the nest can be either in the form of a pile, and in the bog – in the form of a cone. The bird places the nest on a more elevated place. Building material - dry stems, leaves, rhizomes.